Kimya sanayi dünyada olduğu gibi ülkemizde de en büyük sanayi
kollarından biridir.Antalya' da kimya ürünleri üretimi yapan işletmeler
iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini ortak sağlık ve güvenlik biriminden
sağlayabilirler.Kimyasal üretim yapan işletmelerde ; kimyasal ürünlerin üretim
aşamasında , sevkiyat, depolama ve kullanım aşamalarında insanlara verdiği
zarar kadar gerekli önlemler alınmadığında çevre için de son derece tehlike arz
etmektedir. Ülkemizde en çok kimyasal sanayi ürünleri olarak; sanayi ilaçları,
sentetik gübreler, sabun, deterjan,temizleyiciler, plastik hammaddeler, boya,
kozmetik sanayi, ilaç sanayi, inşaat ( boru , levha,kapı,pencere vb. ),
izolasyon malzemeleri , derz, dolgu maddeleri ,deri vb. gibi sanayi ürünleri
oluşturmaktadır. Kimyasal maddeler patlayıcı,parlayıcı,oksitleyici,alevlenir,
toksik,zararlı,aşındırıcı,tahriş edici, kanserojen, mutajen,üreme için toksik,
alerjik,çevre için tehlikeli özelliklerinden dolayı tehlike ve risk teşkil
ettiklerinden İş güvenliği uzmanından ve işyeri
hekiminden mutlaka danışma alınmalıdır. Kimyasal maddelerin
oluşturabilecekleri riskler ve mesleki
maruziyet sınır değerleri yapılacak risk değerlendirmesi ve ölçümlerle mutlaka
değerlendirilmelidir. Kimyasalların zararlarını belirleyen bir takım etmenler
bulunmaktadır. Bu etkenler risk değerlendirmesiyle tanımlanmalıdır. Bu
etmenleri şu şekilde sıralayabiliriz; kimyasalların fiziksel ve kimyasal
özellikleri,kimyasallara maruz kalma şekli ve süresi,kimyasala maruz kalan
kişilerde oluşan fizyolojik durumlar.
Kimyasalların vücuda
giriş yolları üç şekilde tanımlanır; solunum ( akciğer) , absorbsiyon ( deri ve
ya gözlerden) , sindirim ( yiyerek , içerek). Kimyasal ürünler vücuda
girdiğinde kan damarları ile tüm vücudu etkileyebilirler. Kimyasal maddelere
maruziyet den dolayı ani veya sonradan olabilecekler sağlık sorunları meydana gelebilir. Bu
maruziyet mesleğe bağlı hastalıkları oluşturabildiği gibi meslek hastalıklarına
da sebep olabilirler. Bunları önlemek adına alınacak iş sağlığı ve güvenliği
önlemleri bu hastalıkların azalmasında ciddi farklara oluşturacaktır.
Kimya ürünleri
imalatı yapan firmalarda görülen iş kazaları kayma,düşme ,ezilme,kesilme,
sıkışma gibi mekanik etkilerden dolayı çıkarken bazen de kimyasal ,atmosferik
sebeplerden ortaya çıkan patlama , yangın , kimyasallardan etkilenme gibi
ortaya çıkmaktadır.
Kimyasalların fizyolojik
özellikleri (toz,gaz,buhar gibi) çalışanlar üzerinde toksik,işletmelerde
ise fiziksel etki göstermektedir. Bu
etkilenmelerden korunmak için ' cebri havalandırma, tehlikeli
gazların,sıvıların ya da diğer materyallerin uygun şekilde depolanması
konusunda gerekli teknik tedbirler alınması , tutuşturma kaynaklarından uzak
tutulması ' ve çalışanların uygun kişisel koruyucu donanım kullanımı ( eldiven,
çizme, maske, baret, gözlük, tulum, kulak tıkacı ,kaydırmaz ayakkabı vb. )
kimyasalların fizyolojik ve toksik zararının
önüne geçebilecek bazı önlemlerdir.
Kimya üretimi yapan
işletmelerde alınacak iş sağlığı ve
güvenliği önlemleri arasında personellerin eğitimi,Kişisel koruyucu donanım
kullanmaları,iş alanı düzenlemeleri( kimyasal maddelerin saklanması,taşınması
ve kullanılması için belirlenmiş alanlar oluşturulmalıdır. Bu alanlar , diğer
çalışma alanlarından ve insanlardan uzak olmalıdır), tehlikeli kimyasal
maddelerin işlenmesi ve depolanması için güvenlik protokolleri belirlenmeli ve
uygulanması, acil durum eylem planı hazırlanması ( işyerinde olası kimyasal
sızıntılar,yangınlar veya diğer acil durumlar için planlar hazırlanmalı ve tüm
personeller bu plan hakkında eğitilmelidir), iş sağlığı ve güvenliği
uzmanlarının yapacağı sürekli denetimler ( bu sayede eksiklikler sürekli takip
edilir ve giderilir),çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konularında fikirleri
alınmalıdır.